| Datum | vrijdag 11 juni 2010 |
| Aanvangstijd | 20:15 |
| Locatie | St. Jacobuskerk, Parkstraat (HOK) |
| Uitvoerenden | Joris Verdin (België) |
Orgel en harmonium in dialoog
Op vrijdag 11 juni geeft de bekende Belgische organist en harmoniumvirtuoos Joris Verdin een concert op het pas gerestaureerde Adema/Scheursorgel in de Haagse St. Jacobuskerk aan de Parkstraat. Naast dit symfonische orgel zal hij tevens een oud Frans drukwindharmonium bespelen. Dit alles onder de titel 'Orgel en harmonium in dialoog'.
Het concert begint om 20.15 en wordt georganiseerd door het Haags Orgel Kontakt (HOK).
Het programmaboekje geeft tevens toegang en kost € 10,- of € 8,- (CJP/65+) kinderen tot 12 jaar gratis.
Harmonium?
We gaan even terug in de tijd. Naar de tijd dat 'geluk nog heel gewoon was', de melkboer en de bakker nog gewoon 'aan de deur' kwamen en in de 'voorkamer' nog een harmonium stond.
Althans, bij de meeste protestantse huishoudens. Want daar vond je hem nog: het harmonium, oneerbiedig ook wel eens 'Psalmenpomp' genoemd, naar het gebruik waarmee dit instrument veelal werd toegepast. Een niet erg verheven naam voor een instrument waar hele generaties amateur- en beroepsorganisten ooit op begonnen zijn.
Niet erg terecht ook, want gaan we nog verder terug in de tijd, van de luxe en soms frivole Parijse salons, dan komen we dit instrument opnieuw tegen. Nu met grote namen op de lezenaar en soms ook aan het klavier. Namen als Franz Liszt (1811-1886), Leon Boellman (1862-1997) en César Franck (1822-1890).
Veel van de muziek die door deze grote orgelcomponisten voor harmonium geschreven is wordt tegenwoordig alleen nog maar uitgevoerd op ´de grote broer´ van het harmonium: het pijporgel. Begrijpelijk overigens, want er zijn niet zo veel harmoniums meer, evenmin als harmoniumspelers.
Toch niet geheel terecht, want wil men de muziek echt begrijpen dan moet deze worden uitgevoerd op het instrument waarvoor de muziek bedoeld is. In dit geval dus: het harmonium.
Ook niet terecht omdat het harmonium helemaal geen ´imitatie pijporgel´ is, niet eens ´het kleine broertje van het pijporgel! De slechte naam die het harmonium in de loop van de tijd heeft gekregen zal voor een groot deel ontstaan zijn uit een aantal factoren waar het instrument helemaal geen debet aan had: slechte (of veelal ongeoefende) spelers, slecht (of vaak gebrekkig) onderhoud, slechte muziek (vaak zelfleer methodes)
Dit doet geen recht aan de populariteit die het harmonium had in de begintijd van zijn (of is het: haar?) ontstaan in de 19e eeuw. Het harmonium paste helemaal in die tijd. De tijd waarin de Romantiek hoogtij vierde. De tijd waarin expressie en beheersing van vorm en geluid belangrijk waren.
Eindelijk was er een toetsinstrument dat het gat tussen het orgel (eindeloze toonduur, maar weinig expressie) en de piano (veel expressie, maar beperkte toonduur) opvulde. Men zag in het harmonium een instrument dat zowel het orgel als de piano in zich verenigde: de toonduur van het orgel en de expressie van de piano!
Maar het hoorde wel echt bij die (romantische) tijd. En toen die tijd voorbij was, was ook de roem van het harmonium tanende. Ook al heeft het nog lange tijd dienst gedaan in vele verenigingszaaltjes en huiskamers en heeft het meerdere generaties gebracht bij de muziek van de groten uit die tijd.
Maar het harmonium verdiend meer dan alleen een plaats in de geschiedenis of een plekje in een museum. Het hoort (weer) thuis op het landelijk podium of in de kerk, naast het pijporgel of in samenspraak met andere instrumenten.
We zijn als Haags Orgel Kontakt dan ook blij dat we mensen als Joris Verdin hebben, die ons (weer) laten horen hoe mooi een harmonium kan klinken en hoe goed de muziek tot z'n recht kan komen die voor dit instrument geschreven is.
De concertgever van vanavond, Joris Verdin, zal dat doen op een Frans drukwindharmonium uit 1891 van de bouwer Mustel.
Natuurlijk is het ook aardig om dat in samenspraak, in dialoog, te doen met een groot symfonisch pijporgel, zoals het Adema/Schreurs orgel (57/III/P) in de St. Jacobuskerk.
Dan kun je goed horen en vergelijken wat beide instrumenten echt in zich hebben en wat dat met de muziek doet.Het kan haast niet anders of het wordt een onvergetelijke ervaring, die hopelijk verlangen doet naar meer.
Joris Verdin is organist en musicoloog. Vanuit deze dubbele achtergrond komt de grote voorkeur voor wederuitvoering van vergeten muziek uit alle stijlperioden, naast creaties van hedendaagse werken. Hij doceert aan de Hogeschool te Antwerpen (Conservatorium) en aan de Universiteit Leuven
Joris Verdin heeft een internationale reputatie als specialist van de negentiende-eeuwse harmoniumliteratuur. Hij werd door de Gesellschaft der Musikfreunde in Wien gevraagd om de restauratie van de “harmoniumvleugel” van Franz Liszt artistiek te begeleiden. Master classes, uitgaven en wetenschappelijke artikels vormen een belangrijk element in de huidige activiteiten, met onder meer de publicatie van de volledige harmoniumwerken van César Franck en een handboek voor harmoniumspel. Artikelen van zijn hand verschenen onder andere in Het Orgel (NL), The Diapason (US), La Tribune de l'Orgue (C), ROC Bulletin (JP).
Zijn discografie omvat een veertigtal CD's met muziek van de 16e tot de 20e eeuw. Zo werd zijn opname van César Francks orgelwerken bekroond met de “Evènement du mois” door het Franse blad Diapason. In 2007 heeft Fondation Royaumont (Frankrijk) hem aan gezocht voor een permanent project van professionele vorming onder de naam "Voix Célestes", een onderzoeksprogramma naar de uitvoering van 19e eeuwse Franse muziek. Joris Verdin is ook als komponist bedrijvig, een deel van zijn werken zijn op CD verschenen in 2002.
De Spaanse stad Torre de Juan Abad (Ciudad Real) heeft Joris Verdin in 2003 aangesteld als ere-organist van het historische orgel van Gaspar de la Redonda uit 1763.
De Stichting Haags Orgel Kontakt (HOK) is een samenwerkingsverband van zes participerende cultuuraanbieders in de Haagse binnenstad.
Klik HIER voor de volledige omschrijving
Het Haags Orgel Kontakt onderschrijft de Governance Code Cultuur (GCC) en de Code Culturele Diversiteit (CCD)
Het Haags Orgel Kontakt wil zich ook houden aan de regelgeving m.b.t. de Algemene Verordening Persoonsgegevens.
In onderstaande LINKS meer info over:
De concerten en andere activiteiten van het HOK zijn alleen mogelijk door financiële bijdragen van subsidiegevers en de structurele subsidie die het samenwerkingsverband van het HOK ontvangt van de Gemeente Den Haag.
